Бэлгийн “бизнест” Монголоос хулгайлагдсан охид - 29 July 2009

Завхан аймгаас Улаанбаатар хотод орж ирсэн Номин бvсгvй гурван жилийн ємнє Их Сургуулийн зардлаа олохын тулд зарын сонингоос ажил хайж байгаад: “Солонгосын Их Дээд сургуульд тэтгэлэгтэйгээр суралцах хєтєлбєрт залуу эмэгтэйг зуучлана. Байр, хоол даана. Арван жилийн гэрчилгээ, паспорттойгоо ирж уулзана уу.”- гэсэн зарын дагуу ханджээ.
Номин тэрхvv Солонгосын Их Сургуульд жуучилдаг гэх нэгэн монгол хосод шаардлагатай бvхий л бичиг баримтаа бvрдvvлэн єгснєєр хэдхэн долоо хоногийн дараа єєр хоёр бvсгvйн хамтаар Солонгосыг зорьсон байна. Хожим нь 25 настай Номин (тvvний жинхэнэ нэр биш) тэндээс оргож, Улаанбаатарт ирснийхээ дараа дээрхи агентлагийн сурвалжлагчид ийн хvvрнэжээ: “Биднийг онгоцны буудал дээр буухад єнєєх зуучлагч хос маань сургууль эхлэх болоогvй тул та нар энэ хооронд шєнийн клубт ажиллаж мєнгє олох хэрэгтэй байна гэж хэлсэн. Тэндэхийн бvх хvмvvс солонгосоор ярьж байсан тул бид юу ч ойлгоогvй. Юу болоод байгааг мэдэх ч сєхєє байгаагvй”- гэжээ.

Ингээд охидыг Чежv арал дээр аваачиж, нэгэн жижиг єрєєнд хорьж, єдєр бvр зодон, ойролцоох шєнийн цэнгээний газарт хvчээр биеийг нь vнэлvvлэх болжээ. Ингээд Номин гурван жилийн дараа шєнийн клубт танилцсан монгол бизнесмэн залуугийн тусламжтайгаар угаалгын єрєєний цонхоор оргож, Сєvлд очоод, тєд удалгvй эх орондоо эсэн мэнд очжээ. Харин гэр бvлийнхэн нь охиндоо юу тохиолдсоныг одоо хvртэл мэдээгvй л байгаа гэнэ.
"Хvний Эрхийг Хамгаалах Бодлого Судлалын Тєв" Т.Б.Байгууллагын судлагаагаар энэ мэтээр хvний наймааны золиос бологсдын тоо Монгол орны хувьд жил бvр 3000-5000 байгаагийн ихэнх нь хvvхэд, эмэгтэйчvvд байх бєгєєд бэлгийн мєлжлєгєд дагнан єртєж байгаа юм. Хvний наймааны хохирогчид нь гадаадад шєнийн клубт ажиллах, массажчин хийх мэтийн далд агуулгатай хуурамч заруудын шугамаар орчин цагийн боолчлолд єртєх замдаа “морддог” байна. Зуучлагчид нь тэдний пасспортыг хураан авч, замын болон бусад зардлынхаа єрийг барагдуулахаас нь нааш тавьж явуулалгvй, “єрийн барьцаанд” авч, биеийг нь vнэлvvлдэг аж.

Зарим охид нь Номин шиг оргож чаддаг бол мєнгє, бичиг баримт болон бусад зvйл хомс нэг нь хэдэн жилээр ч хамаагvй харь нутагт бэлгийн дарамтан доор амьдарсаар байдаг. Олон олон монгол бvсгvйчvvд зодуулж, хvчээр хар тамхи хэрэглэн, хvсээгvй бэлгийн харьцаанд бор мєнгєний тєлєє удаа дараа орсоор байна. Сар шиг холын газарт, хvний эрхэнд биеэ vнэлж байгаа монгол охидын тєлєєллийг харая гэвэл Бээжингийн зарим шєнийн клубууд, Макао-гийн ихэнхи халуун усны газар, болон Хятадын хил дээр орших Эрээн хотын дурын эмсийн хvрээнгээр ганцхан шагайхад л хангалттай болох нь гашуунаас гашуун vнэн болоод байна.

Улаанбаатар хот дахь "Хvний Эрхийг Хамгаалах Бодлого Судлалын Тєв" Т.Б.Байгууллагын тєслийн удирдагч Эрдэнэчулууны Амгалан: “Манай орноос хvний наймаанд єртєгчдийн тоо жилээс жилд єсч байна. Залуу охид хаа холоос, харь нутгаас аз жаргалыг хайдаг. Тэд гадаадад гарвал илvv сайхан амьдарна гэж итгэдэг. Тэдний ингэж бодох нь зєв ч гэсэн, зуучлах хvнээ сайн судлаагvйн улмаас хилийн чанадад очмогцоо шєнийн жаргал бэлэглэгч, гунигт дэнгийн эрвээхий болж хувирдаг. Нэг vгээр хэлбэл тэд бол зvгээр л нэг боол болдог.” – гэж байна.
Бас нэгэн сэтгэл сэртхийлгэсэн мэдээ гэвэл, 2009 оны 6-р сард АНУ-ын Засгийн Газраас гаргасан Хvний Наймааны Судалгааны дvнд Монголын хохирогчид улам хvрээгээ тэлж, Герман, Израил, Арабын Нэгдсэн Эмират болон бусад орнуудад биеэ vнэлэх болсон гэсэн албан ёсны мэдээлэл юм. Тvvнчлэн сvvлийн жилvvдэд монгол бvсгvйчvvд гадаадын иргэдтэй, тэр дундаа Ємнєд Солонгосчуудтай гэр бvл болох явдал хэт олширч байгаа ажээ. Тэдний ихэнх нь мєн л адил дарамт шахалт, хvчирхийлэл доор амьдардаг нь нотлогджээ.
Харин зуучлагчдын хувьд бас л сайхан амьдарч, баян болохын тvvс болсон, боловсрол муутай, хvчирхийлэлд дуртай хvмvvс байдаг юм байна. Зарим нь бvvр хохирогчдын ойр дотны найз нєхєд, хамаатан садан нь байдаг нь даравч дардайх хамгийн аймшигтай vнэн ажээ. Харин хохирогчид нь ажиллах нєхцєл, шан харамжных нь арай барагтайг харсан мэргэжлийн биеэ vнэлэгчид болон гадаадад сургууль ажилд зуучлана гэсэн сонин, телевизийн заранд хууртсан эмэгтэйчvvд гэсэн хоёр янз байдаг.

Vргэлжлэл...
Хvний наймаанд єртєх магадлал хамгийн єндєртэй залуу vеийнхний аюулгvй байдлын тєлєє ажилладаг Хvvхэд Залуучуудын Хамгаалал, Хєгжил Т.Б.Байгууллагын ажилтан Аня Манга: “Ийм байдалд орсон охид ихэвчлэн ядуу зvдvv амьдралтай байдаг. Тэд бусад охид сайхан хувцаслаж, их дээд сургуульд явж байгааг хараад єєрийн эрхгvй тэдэнтэй адилхан байхыг хvсдэг. Ингээд тэд гадаадад гарвал л сайхан амьдарна гэж итгэдэг. Тиймдээ ч єєрсдийг нь гадаадад гарахад нь туслах хvмvvсийг хайж эхэлдэг юм. Ингээд л тэдний энэ гэнэн сэтгэл, итгэлийг зучлагчид ашигладаг байна.”- гэжээ.

Хил дамнуулан “зарагдсан” бvсгvйчvvд эх орондоо эргэж ирэхдээ ч бие болоод сэтгэл санааны нєхєж баршгvй хохирол амссан байдаг. Тэдний ихэнх нь бэлгийн замын маш олон тєрлийн євчинтэй, бэлгийн дарамтнаас vvсэн олон янзын шарх сорвитой болсон байдаг. Тэднийг эргэж ирэхэд нь нийгэм, гэр бvл нь халуун дотноор хvлээн авалгvй, гадуурхаж, доромжилдог нь бас vнэн юм. Тvvнчлэн тэд ажлын ямар нэгэн дадлага туршлага байхгvй, хvнтэй харилцах орчин хязгаарлагдмал байсан тул эргээд л биеэ vнэлэгч юмуу, хvний наймааны зуучлагч болж хувирах нь олонтаа тохиолддог байна. Энэ бол хvний наймаа хэмээх аймшигтай тахлын гарах гарцгvй чєтгєрийн тойрог юм.

Улаанбаатар дахь Монголын Хvйсийн Тэнцвэрт Байдлын Тєв ТББ нь хvний наймаанд єртєж байсан хохирогчдыг эргvvлэн нийгэмшvvлж, эрvvлжvvлэх сургалт явуулдаг юм байна. Тус тєвийн тэргvvн Ганбаясгах Гэлэгийн хэлснээр, уг байгууллага нь 2003-2007 оны хооронд 115 хохирогчтой ажиллаж, тусгай хєтєлбєрт хамруулан сургасан боловч 23-т нь эргээд хэвийн амьдралдаа ороход нь тус болж чадсан байна. Тэрээр: “Охид маш гvн шарх, амьдралдаа арилгаж баршгvй хар толботой vлдсэн байдаг. Тэд эргээд хvний наймааны зуучлагч юмуу золиос болох, амиа хорлох магадлал тун єндєр байдаг юм. ”-гэлээ.

Харамсалтай нь єнєєгийн Монголын нийгэмд ганц нэгхэн Тєрийн Бус Байгууллагуудаас єєр хvний наймаанд єртєєд, эх орондоо эргэж ирсэн охидод туслах газар байдаггvй. Засгийн Газрын бvртгэлээр Монгол улсад єнєєг хvртэл хvний наймаатай тэмцэх хамгийн наад захын стандарт байхгvй байгаа юм. Тvvнчлэн уг сєрєг vзэгдэлтэй тэмцэх яг тогтсон, нарийн хууль байддаггvй тєдийгvй Засгийн Газар нь хэдхэн ТББ-уудтайгаа хамтарч ажилладаг нь хохирогчдод бvрэн тєгс туслахад огт хангалтгvй байгаа нь харагдаж байна. Мєн хvн ардын ажилгvйдэл, ядуурал газар авч байгаа нь дээрхи vзэгдлийг єдєєхєд хамгийн ихээр нєлєєлж байгаа юм.

Дээрхи нєхцєл байдлуудаас болж Номин бvсгvй шиг олон олон охидод ямар ч аюулгvйн баталгаа байхгvй байна. Єєрєє хэлбэл ядуу дорой амьдралтай монгол охид бусад орны сая сая охид шиг хvний наймааны золиосны бэлэн єгєєш гэсэн vг. Номин Солонгос дахь шєнийн ажлаасаа зугтаж эх орондоо ирснээсээ хойш гахайн фермд хэдэн сарын турш ажиллаж байгаад Улаанбаатарт ажилд орохоор иржээ. Гэсэн ч тэрээр єдий болтол ажил олж чадаагvй л байгаа боловч нэгэн Солонгос бааранд орохоор єргєдлєє єгєєд байгаа юм байна.

Одоохондоо тэрээр нэгэн гэр хороололд хамаатнуудтайгаа хамт ядруухан амьдарч байна. Номин єнєєдєр: “Ирээдvйд би Их Сургуульд ороод сайн дvнтэй тєгсєхийг хvсч байна. Хэрэв тэгвэл би гайгvй ажилд орох байх аа. Гэхдээ л гайгvй ажил олох их хэцvv л дээ.”- гэж сууна.

Ямартай ч тvvний vлдсэн амьдралын зам дардан байж, олон олон Монгол охидод сургамж ухаарал, итгэл найдвар бэлэглэг гэсэн ерєєлєєр сурвалжлагаа єндєрлєе.